GW5048/B99
r3v
Kap. 99
Jch bitt vch herren groß / vnd klein
Bedencken den nutz der gemeyn
Sehent vch nit selber an allein
Lont mir all myn narrenkapp mit eyn
Abnemung des globen
1
Wann ych gedenck sümniß / vnd schand
2
So man yetz
yetz ] eytz GW5048
spürt / in allem land
3
Von fürsten / herren / landen / stett
4
Wer wunder nit / ob ich schon hett
5
Myn ougen gantz der zechern voll
6
Dz man so schmechlich sehen soll
7
Den krysten glouben nemen ab
8
Verzich man mir / ob ich schon hab
9
Die fursten ouch gesetzet har
10
Wir nemen (leyder) gröblich war
11
Des kristen glouben nott / vnd klag
12
Der mindert sich von tag zů tag-
13
Zům ersten hant die letzer hert
14
Den halb zerrissen vnd zerstört
15
Dar noch der schentlich Machamet
16
Jnn mer / vnd mer verwüstet het
17
Vnd den mit sym irrsal geschent
18
Der vor was groß inn Orient
19
Vnd was globig alles Asia
20
Der Mören land vnd / Affrica
21
Jetz hant dar inn / wür gantz nüt me
22
Es möcht eym hertten stein thůn we
23
Was wir allein verloren hant
25
Das man die groß Turcky yetz nennt
26
Das ist dem glouben ab getrennt
27
Do sint die syben kirchen gsin
28
Do hat Johannes gschriben hyn
29
Do ist eyn so gůt land verlorn
30
Dz es all welt möcht han verschworn
31
On das man inn Eroupa sytt
32
Verloren hat in kurtzer zyt
33
Zwey keiserthům / vil künig rich
34
Vil mechtig land / vnd stett des glich
r4r

36
Die lant sint aller welt wol kunt
40
Atticam / vnd beid Myssiam
41
Ouch tribulos / vnd
vnd ] wnd GW5048
Scordiscos
42
Bastarnas / sambt vnd Chauricos
43
Euboiam genennet Nigrapont
44
Ouch Peram / Capham / vnd Jdrunt
45
On ander schaden / vnd verlust
46
Die wir erlitten haben sunst
49
50
Jetz sint die Türcken also stark
51
Das sie nit hant das mer allein
52
Sunder die Tůnow ist ir gemeyn
53
Vnd důnt ein innbruch / wan sie went
54
Vil bystum / kirchen sint geschent
55
Jetz grifft er an Apuliam
56
Dar noch gar bald Siciliam
57
Jtalia die stoßt dar an
58
So würt es dan an Rom ouch gan
60
Den vindt den
den ] Den GW5048
hant wür an der handt
61
Vnd went doch schloffen sterben all
62
Der wolff ist worlich inn dem stall
63
Vnd roubt der heiligen kirchen schoff
64
Die wile der hirt lyt inn dem schloff
65
Die Römsche kirch vier schwestern
schwestern ] schwestenr GW5048
hatt
66
Do man hielt Patriarchen stadt
69
Die findt yetz kumen gantz dar von
70
Es würt bald an dz houbt ouch gon
71
Das ist als vnser sünden schuldt
72
Keins mit dem andern hatt gedult
73
Oder mittlyden siner schwer
74
Jeder wollt / das es grösser wer /
75
Vnd gschicht vns als den ochsen gschah
76
Do einer dem andern zů sach
77
Biß das der wolff sie all zerreyß
78
Erst ging dem letzsten vß der schweiß
79
Jeder der grifft yetz mit der hant
80
Ob noch kaltt sy sin mur / vnd want
81
Vnd gdenckt nit / das er vor lesch vß
82
Das für / ee es im kum zů huß
83
So kumbt im dann rüw / vnd leytt
84
Zwytracht vnd vngehorsamkeit
85
Den kristen gloub zerstören důt
86
On nott vergüst man kristen blůt
87
Nyeman gdenckt / wie nach es im sy
88
Vnd went doch alweg bliben fry
89
Biß im vnglück kumbt für sin thur
90
So stoßt er dann den kopff har für
91
Die porten Europe offen sindt
92
Zů allen syten ist der vindt
93
Der nit schloffen noch růwen důt
94
Jn dürst allein / noch Christem blůt
95
O Rom / do du hest künig vor
96
Do wast du eigen / lange ior /
97
Dar noch inn fryheit werdst gefrt
98
Als dich ein gemeyner rott regiertt
99
Aber do man noch hocffart staltt
100
Noch richtům / vnd noch grossem gwalt
101
Vnd burger wider burgen vacht
burgen vacht ] burgenvacht GW5048
102
Des gemeinen nutzes nyeman acht
103
Do wart der gwalt zům teil zergon
104
Zů letzst / eym keiser vnderthon
105
Vnd vnder solchem gwalt / vnd schin
106
Bist funffzehen hundert ior gesin
107
Vnd stets genomen ab vnd von
108
Glich wie sich mindern důt der mon
109
So er schwindt / vnd im schin gebrist
110
Das yetz gar wenig an dir ist
r iiii
r4v

111
Dar noch die Türcken hand so vil
112
Das als z zalen / nem so vil wile /
113
Vil stett sich brocht hant inn gewer
114
Vnd achten yetz keins keysers mer
115
Ein yeder furst / der ganß bricht ab
116
Das er da von ein feder hab /
117
Dar vmb ist es nit wunder groß
118
Ob ioch das rich sy blutt / vnd bloß
119
Man bindt eym eyden vor das in
120
Das er nit vordern soll das syn /
121
Vnd lossen yeden in sim stadt /
122
Wie ers biß har gebruchet hadt
123
Durch gott / ir futsten sehen an
124
Was schad z letst dar vß wird gan
125
Wan ioch hyn vnder kem das rich
126
Jr bliben ouch nit ewiglich /
127
Eyn yedes ding me sterckung hatt
128
Wann es bynander gsamelt stat
129
Dann so es ist zerteilt von eyn /
130
Eynhellikeit in der gemeyn
131
Vffwachsen die bald all ding macht
ding macht ] dingmacht GW5048
132
Aber durch mißhell / vnd zwytracht
133
Werden ouch grosse ding zerstört /
134
Der tütschen lob was hoch geert
135
Vnd hatt erworben durch solch rm
136
Das man inn gab das keyserthm
137
Aber die tütschen flissen sich
138
Wie sie vernychten selbst ir rich
139
Do mit die stdt zerstörung hab
140
Bissen die pferd ir schwentz selb ab
141
Worlich yetz vff den füssen ist
142
Der Cerastes / vnd Basylist
143
Mancher würt vergifften sich
144
Der gyfft dar schmeycht dem Römschen rich
145
Aber ir herren küng vnd land
146
Nit wellen gstatten solch schand
147
Wellent dem Römschen rich z stan
148
So mag dz schiff wider vffrecht gan
r5r

149
Jr haben zwar eyn künig milt
150
Der üch wol fürt / mit ritters schiltt
151
Der zwingen tüg all land gemein
152
Wann ir im helffen wendt allein
153
Der edel fürst Maximilian
154
Wol würdig ist der Römschen kron
155
Dem kumbt on zwifel in sin handt
156
Die heilig erd / vnd das globte land
157
Vnd würt sin anfang thn all tag
158
Wann er alleyn üch trüwen mag
159
Werffen von üch solch schmach / vnd spot
160
Dann kleynes heres / waltet got
161
Wie wol / wir verlorn handt
162
Sindt döch noch so vil kristen landt
163
Frm künig / fürsten / adel / gmeyn
164
Das sie die gantze weltt alleyn
165
Gewynnen / vnd vmbbringen baldt
166
Wan man alleyn sich zamen haldt
167
Truw / frid / vnd lieb sich bruchen dt
168
Jch höff zü gott / es werd als gt
169
Jr findt regierer doch der land
170
Wachen / vnd dnt von üch all schand
171
Das man üch nit dem schiffman glich
172
Der vff de mer flißt schlaffes sich
173
So er das vngewitter sicht
174
Oder eim hund der billet nicht
175
Oder eim wachter der nit wacht
176
Vnd vff sin htt hatt gantz keyn acht
177
Stond vff / vnd wachen von dem troum
178
Warlich / die axt stat an dem bom
179
Ach gott gib vnsern höubter in
180
Das sie schen die ere din
181
Vnd nit yeder sin nutz allein
182
So hab ich aller sorgen keyn
183
Du gebst uns sigk in kurtzen tagen
184
Des wir dir ewig lob thn sagen
185
Jch mane all stedt der gantzen welt
186
Wz würde / vnd tyttel die sint gezelt
187
Das sie nit dnt / als die schüfflüt
188
Die vneynß sint / vnd hant ein stritt
189
Wann sie sint mitten vff dem mer
190
Jnn wynd / vnd vngewitter ser
191
Vnd ee sie werden eyns der fr
192
So nymbt die Galee eyn gruntrr
193
So ist dann klein hilff verlorn
194
Ob man schon spricht ich hetz verschworn
195
Dz es also wer hergangen
196
Darumb so land uch verlangen
197
Hie z machen frid vnd sn
198
Vnd den türcken wider standt z tn
199
Der doch nymbt so groß über hant
200
Nit lg ein yetlicher ob sin want
201
Noch gantz sy vnd nit brin
202
Anders er kumpt on mü hierin
203
Für war es würd vch allen leid
204
Ein yetlicher by ziten scheid
205
Wer oren hab / der merck vnd hör
206
Das schifflin schwancket vff dem mer
207
Wann Christus yetz nit selber wacht
208
Es ist bald worden vmb vnß nacht
209
Dar vmb ir die nach üwerm stadt
210
Dar z gott vsser welet
korrumpierter Reim
hate
211
Das ir sönt vornan an die spytz
212
Nit lond / das es an üch er sitz
213
Dnt wz üch zimbt nach üwerm grad
214
Do mit nit grösser werd der schad
215
Vnd gantz abnem die Sunn / vnd mon
216
Das houbt / vnd glyder vndergon
217
Es laßt sich eben sorglich an
218
Leb ich / ich man noch manchen dran
219
Vnd wer nit an myn wort gedenck
220
Die narren kappen ich im schenck etc.
r v
GW5048/B99
r3v
Ich bitt vch herren groß/vnd klein
Bedencken den nu der gemeyn
Sehent vch nit ſelber an aein
Lont mir a myn narrēkapp mit eyn
Abnemūg ds glob[en]
1
Wa ych gedēck ſümniß/v ſchād
2
So man ye ſpürt/in aem land
3
Von füren/herren/landen/ett
4
Wer wunder nit/ob ich ſchon hett
5
Myn ougen gan der ʒechern vo
6
Dʒ man ſo ſchmechlich ſehen ſo
7
Den kryen glouben nemen ab
8
Verʒich man mir/ob ich ſchon hab
9
Die furen ouch geſeet har
10
Wir nemen(leyder)gröblich war
11
Des krien glouben nott/vnd klag
12
Der mindert ſich von tag ʒů tag⸗
13
ʒům eren hant die leer hert
14
Den halb ʒerrien vnd ʒeröꝛt
15
Dar noch der ſchētlich Machamet
16
Inn mer/vnd mer verwüet het
17
Vnd den mit ſym irrſal geſchent
18
Der voꝛ was groß inn Oꝛient
19
Vnd was globig aes Aſia
20
Der Möꝛen land vnd/Affrica
21
Ie hant dar inn/wür gā nüt me
22
Es möcht eym herttē ein thůn we
23
Was wir aein verloren hant
24
In klein Aſyen/vnd kriechen landt
25
Das mā die groß Turcky ye nēnt
26
Das i dem glouben ab getrennt
27
Do ſint die ſyben kirchen gſin
28
Do hat Iohannes gſchriben hyn
29
Do i eyn ſo gůt land verloꝛn
30
Dʒ es a welt möcht hā verſchwoꝛn
31
On das man inn Eroupa ſytt
32
Verloꝛen hat in kurer ʒyt
33
ʒwey keiſerthům/vil künig rich
34
Vil mechtig lād/v ett des glich
r4r

35
Conantinopel/Trapeʒunt
36
Die lant ſint aer welt wol kunt
37
Achayam/Etholyam
38
Boeciam/Thealiam
39
Thraciam/Macedoniam
40
Atticam/vnd beid Myiam
41
Ouch tribulos/wnd Scoꝛdiſcos
42
Baarnas/ſambt vnd Chauricos
43
Euboiam genennet Nigrapont
44
Ouch Peram/Capham/vnd Idrūt
45
On ander ſchaden/vnd verlu
46
Die wir erlitten haben ſun
47
In Moꝛea/Dalmacia
48
Styer/kerten/vnd Croacia
49
In Hungern/vnd der Windiſchen
50
Ie ſīt die Türckē alſo ark(marck
51
Das ſie nit hant das mer aein
52
Sunder die Tůnow i ir gemeyn
53
Vnd důnt ein innbꝛuch/wā ſie wēt
54
Vil byum/kirchen ſint geſchent
55
Ie grifft er an Apuliam
56
Dar noch gar bald Siciliam
57
Italia die oßt dar an
58
So würt es dan an Rom ouch gan
59
An Lombardy/vnd welſche landt
60
Dē vindt Dē hāt wür an der handt
61
Vnd went doch ſchloffen erbē a
62
Der wolff i woꝛlich inn dem a
63
Vnd roubt der heiligē kirchē ſchoff
64
Die wile der hirt lyt inn dem ſchloff
65
Die Römſche kirch vier ſchweenr
66
Do mā hielt Patriarchē adt(hatt
67
Conantinopel/Alexandria
68
Iheruſalem/Anthiochia
69
Die findt ye kumen gan dar von
70
Es würt bald an dʒ houbt ouch gon
71
Das i als vnſer ſünden ſchuldt
72
Keins mit dem andern hatt gedult
73
Oder mittlyden ſiner ſchwer
74
Ieder wot/das es gröer wer/
75
Vnd gſchicht vns als den ochſen⸗
76
Do einer dē andern ʒů ſach (gſchah
77
Biß das der wolff ſie a ʒerreyß
78
Er ging dē leen vß der ſchweiß
79
Ieder der grifft ye mit der hant
80
Ob noch kaltt ſy ſin mur/vnd want
81
Vnd gdenckt nit/das er voꝛ leſch vß
82
Das für/ee es im kum ʒů huß
83
So kumbt im dann rüw/vnd leytt
84
ʒwytracht vnd vngehoꝛſamkeit
85
Den krien gloub ʒeröꝛen důt
86
On nott vergü mā krien blůt
87
Nyeman gdenckt/wie nach es im ſy
88
Vnd went doch alweg bliben fry
89
Biß im vnglück kumbt für ſī thur
90
So oßt er dann dē kopff har für
91
Die poꝛten Europe offen ſindt
92
ʒů aen ſyten i der vindt
93
Der nit ſchloffen noch růwen důt
94
In dür aein/noch Chriem blůt
95
O Rom/do du he künig voꝛ
96
Do wa du eigen/lange ioꝛ/
97
Dar noch inn fryheit werd gefrt
98
Als dich ein gemeyner rott regiertt
99
Aber do man noch hocffart altt
100
Noch richtům/vnd noch groem⸗
101
V burger wider burgēvacht(gwalt
102
Des gemeinen nues nyeman acht
103
Do wart der gwalt ʒům teil ʒergon
104
ʒů le/eym keiſer vnderthon
105
Vnd vnder ſolchem gwalt/v ſchin
106
Bi funffʒehen hundert ioꝛ geſin
107
Vnd ets genomē ab vnd von
108
Glich wie ſich mindern důt der mō
109
So er ſchwindt/v im ſchin gebꝛi
110
Das ye gar wenig an dir i
r iiii
r4v

111
Dar noch die Türcken hand ſo vil
112
Das als ʒ ʒalen/nem ſo vil wile/
113
Vil ett ſich bꝛocht hant i gewer
114
Vnd achten ye keins keyſers mer
115
Ein yeder fur/der ganß bꝛicht ab
116
Das er da von ein feder hab/
117
Dar vmb i es nit wunder groß
118
Ob ioch das rich ſy blutt/vnd bloß
119
Man bindt eym eyden voꝛ das in
120
Das er nit voꝛdern ſoll das ſyn/
121
Vnd loen yeden in ſim adt/
122
Wie ers biß har gebꝛuchet hadt
123
Durch gott/ir futen ſehen an
124
Was ſchad ʒ let dar vß wird gā
125
Wan ioch hyn vnder kem das rich
126
Ir bliben ouch nit ewiglich/
127
Eyn yedes ding me erckung hatt
128
Wann es bynander gſamelt at
129
Dann ſo es i ʒerteilt von eyn/
130
Eynhellikeit in der gemeyn
131
Vffwachſen die bald all dīgmacht
132
Aber durch mißhell/vnd ʒwytracht
133
Werden ouch gꝛoe ding ʒeröꝛt/
134
Der tütſchen lob was hoch geert
135
Vnd hatt erwoꝛbē durch ſolch rm
136
Das man inn gab das keyſerthm
137
Aber die tütſchen flien ſich
138
Wie ſie vernychten ſelb ir rich
139
Do mit die dt ʒeröꝛung hab
140
Bien die pferd ir ſchwen ſelb ab
141
Woꝛlich ye vff den füen i
142
Der Ceraes/vnd Baſyli
143
Mancher würt vergifften ſich
144
Der gyfft dar ſchmeycht dem Röm
145
Aber ir herrē küng v lād (ſchē rich
146
Nit ween gatten ſolch ſchand
147
Wellent dem Römſchen rich ʒ ā
148
So mag dʒ ſchiff wider vffrecht gā
r5r

149
Jr haben ʒwar eyn künig milt
150
Der üch wol fürt/mit ritters ſchiltt
151
Der ʒwingen tüg all land gemein
152
Wann ir im helffen wendt allein
153
Der edel für Maximilian
154
Wol würdig i der Römſchen kron
155
Dem kumbt on ʒwifel in ſin handt
156
Die heilig erd/ vnd das globte land
157
Vnd würt ſin anfang thn all tag
158
Wann er alleyn üch trüwen mag
159
Werffen vō üch ſolch ſchmach/vnd
160
Da kleynes heres/waltet got (ſpot
161
Wie wol/wir verloꝛn handt
162
Sindt döch noch ſo vil kriē lādt
163
Frm künig/füren/adel/gmeyn
164
Das ſie die gane weltt alleyn
165
Gewynnen/vnd vmbbꝛingē baldt
166
Wan mā alleyn ſich ʒamē haldt
167
Truw/frid/v lieb ſich bꝛuchen dt
168
Jch höff ʒü gott/es werd als gt
169
Jr findt regierer doch der land
170
Wachen/v dnt vō üch all ſchād
171
Das man üch nit dē ſchiffmā glich
172
Der vff de mer flißt ſchlaffes ſich
173
So er das vngewitter ſicht
174
Oder eim hund der biet nicht
175
Oder eim wachter der nit wacht
176
V vff ſin htt hatt gā keyn acht
177
Stond vff/v wachē vō dē troum
178
Warlich/die axt at an dem bom
179
Ach gott gib vnſern höubter in
180
Das ſie ſchen die ere din
181
Vnd nit yeder ſin nu allein
182
So hab ich aller ſoꝛgen keyn
183
Du geb uns ſigk in kuren tagen
184
Des wir dir ewig lob thn ſagen
185
Ich mane a edt der ganen welt
186
Wʒ würde/v tyttel die ſint geʒelt
187
Das ſie nit dnt/als die ſchüfflüt
188
Die vneynß ſint/v hant ein ritt
189
Wann ſie ſint mitten vff dem mer
190
Inn wynd/vnd vngewitter ſer
191
Vnd ee ſie werden eyns der fr
192
So nymbt die Galee eyn gruntrr
193
So i dann klein hilff verloꝛn
194
Ob man ſchon ſpꝛicht ich he ver⸗
195
Dʒ es alſo wer hergangē (ſchwoꝛn
196
Darumb ſo land uch verlangen
197
Hie ʒ machen frid vnd ſn
198
V dē türcken wider andt ʒ tn
199
Der doch nymbt ſo groß über hant
200
Nit lg ein yetlicher ob ſin want
201
Noch gan ſy vnd nit bꝛin
202
Anders er kumpt on mü hierin
203
Für war es würd vch allen leid
204
Ein yetlicher by ʒiten ſcheid
205
Wer oꝛen hab/ der merck vnd höꝛ
206
Das ſchifflin ſchwācket vff dē mer
207
Wa Chꝛius ye nit ſelber wacht
208
Es i bald woꝛden vmb vnß nacht
209
Dar vmb ir die nach üwerm adt
210
Dar ʒ gott ver welet hate
211
Das ir ſönt voꝛnan an die ſpy
212
Nit lond/ das es an üch er ſi
213
Dnt wʒ üch ʒībt nach üwerm grad
214
Do mit nit gröer werd der ſchad
215
V gā abnē die Sunn/ v mon
216
Das houbt/vnd glyder vndergon
217
Es laßt ſich eben ſorglich an
218
Leb ich/ich man noch manchē dran
219
Vnd wer nit an myn woꝛt gedenck
220
Die narren kappen ich im ſchēck ⁊cᷓ
r v