GW5053/B99
gw5053_stockholm_399_L2r
[ Kap. 99 ]
1'
¶ Gy heren vnde vorsten groet vnde kleen
2'
Andencket dat genutte yuwer ghemeen
3'
wylt nicht yuwe nutte alleyn anseen
4'
Latet my myne narrenkappe alleyn
Van affganck des ghelouen
1
¶ Vorsumenisse is eyne narraftyge schande
2
So men nu vornympt in allem lande
3
Van vorsten . heren . landen . steden
4
De de kristen flychtichlyk scholden vordeden
5
wat groten yammer de kristenheyt lyd
6
Se swaket gantz seer vp alle syd
gw5053_stockholm_400_L2v

7
De vorsten vorteren der werlde schat
8
Jd behoret en . se scholden behynderen dat
9
Men vorkere my nicht dat ik ok
10
De vorsten hir sette int narrenboek
11
Jk spreke yd seker vnde vorwaer
12
Jd is grof ghenoch . wo se nemen war
gw5053_stockholm_401_L3r

C C i
13
Des kristenen loue . noet vnde klage
14
De syk mynret . van dage to dage
15
Tome ersten de ketters . in narheyt vordoret
16
Hebben den toretten vnde vorstoret
17
Jn velen enden . so men weed
18
Dar na de schendige machameet
19
Heft den myt synem erredom gheschent
20
Wente groet was de gheloue in Orient
21
Ok was ghelouich alle Asya
22
23
Nichtes hebbe wy meer manckt se
24
Dat mach eynem harden stene doen wee
25
Wat wy hebben vorlorn . hir by der hant
27
Dat de grote Turky heth nu tor tyd
28
De is de kristenheyt al worden quyd
29
Dar in synt de kerken alle seuen
30
Dar sunte Johannes heft hen gheschreuen
31
Dat so guden lant scholde vorlesen
32
De krystenheyt . dat mach wol yammer wesen
33
Ane dat men in Europa openbar
34
Vorloren heft in korte yar
L L
gw5053_stockholm_402_L3v

35
Twey keyserdom . vele konninckryk
36
Vele mechtige lande . vnde stede des ghelyk
38
De lant synt al der werlde wol kunt
42
Atticam vnde beyde Mysyam
43
44
Bastarnas tosamende vnde Tauricos
45
Euponiam . ghenomet Nygrapunt
46
Ok Peram . Capham vnde Jdrunt
47
Ane ander schaden vnde vorlust
48
De wy gheleden hebben sust
49
Jn Morea vnde Dalmacia
52
Nu synt de turken ok alzo starck
53
Dat se nicht hebben dat meer alleyn
54
Sunder de Dunauwe . ist en ok ghemeyn
55
Vnde doen inbrekynge in velen enden
56
Dar se vele bysschoppesstychte schenden
gw5053_stockholm_403_L4r

C C ii
57
¶ Nu grypt de Turke an Apulyam
58
Dar na ghar draden Syciliam
59
Jtalya de stot dar an
60
So wert yd dan an Rome ok ghan
62
Den vyent den hebbe wy an der hant
63
Vnde wy wyllen sus slapende . steruen al
64
De wulff is werlyken in deme stal
65
Vnde rouet der hylgen kerken schape
66
De wyle de heerde lycht in deme slape
67
¶ De hilge Romesche kerke . veer suster had
68
Dar men yo heelt Patriarchen stad
71
De synt nu ghekomen gantz dar van
72
Jd wert scheer an dat hoͤuet ok ghan
73
Dat is al vnser sunden schult
74
Vnser neen myt deme anderen . heft ghedult
75
Edder medelydicheyt syner sweer
76
Ja . he wolde wol dat yd grotter weer
77
Vnde gheschud vns alse den ossen gheschach
gw5053_stockholm_404_L4v

78
Dar de eyne deme anderen tosach
79
Wente dat de wulff se alle toreed
80
Erst ghynck deme lesten do vth dat sweed
81
¶ Eyn yslyk voͤlet nu myt syner hand
82
Eft noch kolt sy syne muͤre vnde wand
83
Vnde lesschet ok nicht dat fuer by tyd
84
Wente dat ok syn husz dar nedder lyd
85
So kumpt eme denne . ruwe vnde leyt
86
Twydracht vnde vnhorsamicheyt
87
Den krystene louen vorstoren doet
88
Ane noet vorghetet men kristene bloet
89
Nemant ghedenckt . wo na yd eme sy
90
Vnde menet doch alle tyd sus blyuen vry
91
Beth em vnghelucke kumpt vor de dor
92
So steckt he dan den kop hir vor
93
De porten Europe . open synt
94
To allen syden ist de vyent
95
De syk nenen slaep efte rouwe andoet
96
En dorstet alleyne na krystenbloet
97
O Rome . do dy eyn konninck plach to regeren
98
Werestu eghen in manniger manneren
99
Dar na wordestu in vryheyt gheeret
gw5053_stockholm_405_L5r

C C iii
100
Van eyneme ghemenen rade regeret
101
Auer do men na hochfarde syk stelde
102
Na rykedom vnde na groter ghewelde
103
Vnde borger wedder borger vacht
104
Vp dat ghemene beste . hadde nemant acht
105
Do wart de ghewalt eyn deel vorghan
106
Tolesten eyneme keyser vnderdaen
107
Vnde vnder solker ghewalt vnde schyn
108
Bystu vefteyn hundert yar ghesyn
109
Vnde stedes ghenomen aff vnde van
110
Ghelyk wo syk mynren doet de maen
111
So de maen syk mynret vnde affbryckt
112
So is dyne ghewalt tor mynringe gheschickt
113
Wolde god dattu ok grotedest dyk
114
Vnde werest ok so deme mane ghelyk
115
Deme duncket nicht dat he ychteswat haaff
116
De nicht deme romeschen ryke bryckt aff
117
Alze de Saracenen myt weldiger hant
118
Hebben dat hylge gheloͤuede lant
119
Dar na de Turken hebben so vyl
120
Dat al to seggen . neme lange wyl
121
Vele stede hebben syk ghebracht in sodanghe weer
122
Vnde achten nu nenes keysers meer
gw5053_stockholm_406_L5v

123
Eyn yslyk vorste de goes mede pluckt
124
Dat he dar yo eyne fedderen vthruckt
125
Dar vmme is yd neen wunder groet
126
Eft sus dat ryke sy blod vnde blod
127
Men brynget mannigem dat so in
128
Dat he nicht schal vorderen dat syn
129
Dat he nicht blyft in synem stad
130
Den he bethher ghebruket had
131
¶ Der dudeschen loff was hoch by werd
132
Do se worden so hoch gheerd
133
Vnde vorworuen so groten roem
134
Dat men ene gaff dat keyserdom
135
Euer de dudeschen doen flyd vnder syk
136
Vnde vornichten suluen er eghen ryck
137
Se scholden vp de vnkristen slan
138
So sprickt nu de ghemene man
139
Se boren yo vp der werlde plycht
140
Dat men dyt sprikt . dat en merken de heren nicht
141
¶ Dorch god gy vorsten seed dyt an
142
Wat schaden tolesten hir vth mach ghan
143
Wan doch henvnder queme dat ryck
144
Gy blyuen ok nicht hir ewichlyk
gw5053_stockholm_407_L6r

C C iiii
145
Eyn yslyk dynck meer sterkynge had
146
Wan yd by eynander ghesammelt stad
147
Wor twydracht wasset in deme kristene lande
148
Dar vth kumpt vordelynge . mord vnde schande
149
Werlych nu vp de voͤten ist
150
De Cerastes vnde de Baselyst
151
Mannich vorgyftet suluen syk
152
Dyt vorghesechte schadet deme romeschen ryck
153
Auer gy heren konnyge vnde lande
154
Stedet doch nicht solke schande
155
Wyllet deme Romeschen ryke bystan
156
So mach dat schyp wedder vprycht gaen
157
Gy hebben twar eynen konnynck mylde
158
De yw wol voret myt rytters schylde
159
De dwingen mach yuwe vyende ghemeyn
160
Wan gy eme helpen wyllen alleyn
161
Maximilian de vorste eddel . in dogeden schone
162
Wol werdich is der romeschen krone
163
Wylle gy eme doen rechtlyken bystant
164
Eme wert ane twyfel . dat ghelouede lant
165
De hylge erde . vnde dat hylge graff
166
Vnde slan de vyende godes dar aff
gw5053_stockholm_408_L6v

167
Alle dage mach he en neger ghan
168
Wan syn loue vast . an yw mach stan
169
Werpet van yw solken hon vnde spot
170
Vaken kleynes heres . vnderwynt syk god
171
Hebbe wy vorloren vele lande vnde ryk
172
Doch wyl wy vns weren truwentlyk
173
Vnde grypen wedder an . eyn gud bestant
174
Jo synt noch vele der kristenen lant
175
Frome konninge . vorsten . adel ghemeyn
176
Dwyngen de vnkristen . vnde maken se kleyn
177
Dat kone gy doͤn myt der hast
178
Wylle gy myt truwen . angrypen vast
179
Vnde holden tosamende . ya dar lycht yd an
180
Gheschud dat nicht . so yssz wol half ghedan
181
¶ Stat vp . vnde waket van deme drom
182
Werlyken . de exe steyt an deme boem
183
Ach god gyf vnsen hoͤueden in
184
Dat se soeken de ere dyn
185
De hoͤuede . dat synt de heren gemeen
186
Dat de nicht soeken egene nuth alleyn
187
Vorwaer yd is nu so ghestalt
188
Dat Cristus suluen de wachte halt
gw5053_stockholm_409_M1r

C C v
189
De kristene schyp ghynge gantz togrunde
190
Wan nicht de here vns suluen bystunde
191
Dar vmme gy . de nach yuwem stad
192
God to heren vtherwelet had
193
Synt dat heerschop an yw ysz
194
Gy mothen tovoren an de spysz
195
Wylle gy heten . gnedige here
196
Bewyset dat ok myt kristlyker ere
197
Anders spreke ik to yw allentsamen
198
Gy dregen vorgheues den gnedigen namen
199
De nicht en schaffet der kristenheyt vromen
200
Wyl ik eynen vngnedigen narren nomen
201
Vnde . yslyk deyt eme groet vnrecht
202
Wan he gnedige here to eme secht
203
¶ Doet wat yw ghetemet na yuwem grade
204
Dat nu nicht grotter werde de schade
205
Vnde gantz affneme de Sunne vnde Maen
206
Dat hoͤuet vnde ledemathe nicht vnderghaen
207
Jd lecht syk seker sorchlyk an
208
Dat betrachte eyn yslyk eddelman
209
Wylle gy der narren kappe yw nicht schamen
M
gw5053_stockholm_410_M1v

210
Myt eddeler daet . beschermet yuwen namen
211
De nicht an desse myne worde ghedenckt
212
Der narren kappe de an syk henckt
GW5053/B99
gw5053_stockholm_399_L2r
[ Kap. 99 ]
1'
¶ Gy heren v voren groet v kleen
2'
An dēcket dat genutte yuwer ghemeen
3'
wylt nicht yuwe nutte alleyn an ſeen
4'
Latet my myne narren kappe alleyn
Van affganck des ghelouē
1
¶ Vorſumenie is eyne narraftyge ſchande
2
So men nu vor nympt in allem lande
3
Van voren . heren . landen . eden
4
De de krien flychtichlyk ſcholden vordeden
5
wat groten yāmer de krienheyt lyd
6
Se ſwaket gantz ſeer vp alle ſyd
gw5053_stockholm_400_L2v

7
De voren vorteren der werlde ſchat
8
Jd behoret en . ſe ſcholden be hynderen dat
9
Men vor kere my nicht dat ik ok
10
De voren hir ſette int narren boek
11
Jk ſpreke yd ſeker v vorwaer
12
Jd is grofghenoch . wo ſe nemen war
gw5053_stockholm_401_L3r

C C i
13
Des krienē loue . noet v klage
14
De ſyk mynret . van dage to dage
15
To eren de ketters . in narheyt vordoret
16
Hebben den to retten v vororet
17
Jn velen enden . ſo men weed
18
Dar na de ſchēdige machameet
19
Heft den myt ſynem erredom gheſchent
20
Wēte groet was de gheloue in Orient
21
Ok was ghelouich alle Aſya
22
Der Moren lant v Affrica
23
Nichtes hebbe wy meer māckt ſe
24
Dat mach eynem harden ene doen wee
25
Wat wy hebbē vorlorn . hir by der hant
26
Jn kleyn Aſyen . v greken lant
27
Dat de grote Turky heth nu tor tyd
28
De is de krienheyt al worden quyd
29
Dar in ſynt de kerken alle ſeuen
30
Dar ſūte Johānes heft hen gheſchreuen
31
Dat ſo guden lant ſcholde vorleſen
32
De kryēheyt . dat mach wol yāmer weſen
33
Ane datmen in Europa opēbar
34
Vorloren heft in korte yar
L L
gw5053_stockholm_402_L3v

35
Twey keyſerdom . vele kōninckryk
36
Vele mechtige lande . v ede des ghelyk
37
Conātinopelen . Trapezunt
38
De lant ſynt al der werlde wol kunt
39
Achyam . Etholyam
40
Boeciam . Tealyam
41
Traciam . Macedoniam
42
Atticam v beyde Myſyam
43
Ok Trybulos . v Schordiſcoſ
44
Baarnas to ſamende v Tauricoſ
45
Euponiam . ghenomet Nygrapunt
46
Ok Peram . Capham v Jdrunt
47
Ane ander ſchaden v vorlu
48
De wy gheleden hebben ſu
49
Jn Morea v Dalmacia
50
Steyr Kernten . v Croacia
51
Jn Vngeren v der wendeſchen marck
52
Nu ſynt de turken ok alzo arck
53
Dat ſe nicht hebbē dat meer alleyn
54
Sunder de Dunauwe . i en ok ghemeyn
55
V doen in brekynge in velen enden
56
Dar ſe vele bychoppes ychte ſchenden
gw5053_stockholm_403_L4r

C C ii
57
¶ Nu grypt de Turke an Apulyam
58
Dar na ghar draden Syciliam
59
Jtalya de ot dar an
60
So wert yd dan an Rome ok ghan
61
An Lomberdy v Walſche lant
62
Den vyent den hebbe wy an der hant
63
V wy wyllen ſus ſlapēde . eruen al
64
De wulff is werlyken in deme al
65
V rouet der hylgen kerken ſchape
66
De wyle de heerde lycht in deme ſlape
67
¶ De hilge Romeſche kerke . veer ſuer had
68
Dar men yo heelt Patriarchen ad
69
Conantinopel . Allexandria
70
Jheruſalem . Antiochya
71
De ſynt nu ghe komen gantz dar van
72
Jd wert ſcheer an dat hoͤuet ok ghan
73
Dat is al vnſer ſunden ſchult
74
Vnſer neen myt deme anderen . heft ghedult
75
Edder medelydicheyt ſyner ſweer
76
Ja . he wolde wol dat yd grotter weer
77
V gheſchud vns alſe den oen gheſchach
gw5053_stockholm_404_L4v

78
Dar de eyne deme anderen to ſach
79
Wente dat de wulff ſe alle to reed
80
Er ghynck deme leen do vth dat ſweed
81
¶ Eyn yſlyk voͤlet nu myt ſyner hand
82
Eft noch kolt ſy ſyne muͤre v wand
83
V lechet ok nicht dat fuer by tyd
84
Wente dat ok ſyn huß darnedder lyd
85
So kūpt eme dēne . ruwe v leyt
86
Twydracht v vnhorſamicheyt
87
Den kryene louen vor oren doet
88
Ane noet vorghetetmen kriene bloet
89
Nemāt ghedenckt . wo na yd eme ſy
90
V menet doch alle tyd ſus blyuen vry
91
Beth em vnghelucke kūpt vor de dor
92
So eckt he dan den kop hir vor
93
De porten Europe . open ſynt
94
To allen ſyden i de vyent
95
De ſyk nenen ſlaep efte rouwe an doet
96
En doret alleyne na kryen bloet
97
O Rome . do dy eyn kōninck plach to regerē
98
Wereu eghen in māniger māneren
99
Dar na wordeu in vryheyt ghe eret
gw5053_stockholm_405_L5r

C C iii
100
Van eyneme ghemenen rade regeret
101
Auer domen na hochfarde ſyk elde
102
Na rykedom v na groter ghewelde
103
V borger wedder borger vacht
104
Vp dat ghemene bee . hadde nemāt acht
105
Do wart de ghewalt eyn deel vor ghan
106
To leen eyneme keyſer vnderdaen
107
V vnder ſolker ghewalt v ſchyn
108
Byu vefteyn hundert yar ghe ſyn
109
V edes ghenomen aff v van
110
Ghelyk wo ſyk mynren doet de maen
111
So de maen ſyk mynret v aff bryckt
112
So is dyne ghewalt tor mynringe gheſchickt
113
Wolde god dattu ok grotede dyk
114
V were ok ſo deme mane ghelyk
115
Deme dūcket nicht dat he ychteſwathaaff
116
De nicht deme romeſchen ryke bryckt aff
117
Azle de Saracenen myt weldiger hant
118
Hebben dat hylge gheloͤuede lant
119
Dar na de Turken hebben ſo vyl
120
Dat al to ſeggen . neme lange wyl
121
Vele ede hebbē ſyk ghebracht in ſodāghe
122
V achtē nu nenes keyſers meer (weer
gw5053_stockholm_406_L5v

123
Eyn yſlyk vore de goes mede pluckt
124
Dat he dar yo eyne fedderen vth ruckt
125
Dar vmme is yd neen wūder groet
126
Eft ſus dat ryke ſy blod v blod
127
Men brynget mānigem dat ſo in
128
Dat he nicht ſchal vorderen dat ſyn
129
Dat he nicht blyft in ſynem ad
130
Den he beth her ghebruket had
131
¶ Der dudeſchen loff was hoch by werd
132
Do ſe worden ſo hoch ghe erd
133
V vorworuen ſo groten roem
134
Dat men ene gaff dat keyſerdom
135
Euer de dudeſchen doen flyd vnder ſyk
136
V vornichten ſuluen er eghen ryck
137
Se ſcholden vp de vnkrien ſlan
138
So ſprickt nu de ghemene man
139
Se boren yo vp der werlde plycht
140
Dat mē dyt ſprikt . dat en merkē de herē nicht
141
¶ Dorch god gy voren ſeed dyt an
142
Wat ſchaden to leen hir vth mach ghan
143
Wan doch hen vnder queme dat ryck
144
Gy blyuen ok nicht hir ewichlyk
gw5053_stockholm_407_L6r

C C iiii
145
Eyn yſlyk dynck meer erkynge had
146
Wan yd by eyn ander gheſammelt ad
147
Wor twydracht waet in deme kriene lāde
148
Dar vth kūpt vor delynge . mord v ſchande
149
Werlych nu vp de voͤten i
150
De Ceraes v de Baſely
151
Mānich vorgyftet ſuluen ſyk
152
Dyt vorgheſechte ſchadet de romeſchē ryck
153
Auer gy heren kōnyge v lande
154
Stedet doch nicht ſolke ſchande
155
Wyllet deme Romeſchen ryke by an
156
So mach dat ſchyp wedder vp rycht gaen
157
Gy hebben twar eynen kōnynck mylde
158
De yw wol voret myt rytters ſchylde
159
De dwingē mach yuwe vyende ghemeyn
160
Wan gy eme helpen wyllen alleyn
161
Maximiliā de vore eddel . in dogedē ſchone
162
Wol werdich is der romeſchen krone
163
Wylle gy eme doen rechtlyken byant
164
Eme wert ane twyfel . dat ghelouede lant
165
De hylge erde . v dat hylge graff
166
V ſlan de vyende godes dar aff
gw5053_stockholm_408_L6v

167
Alle dage mach he en neger ghan
168
Wan ſyn loue va . an yw mach an
169
Werpet van yw ſolken hon v ſpot
170
Vaken kleynes heres . vnderwynt ſyk god
171
Hebbe wy vorloren vele lande v ryk
172
Doch wyl wy vns weren trnwētlyk
173
V grypen wedder an . eyn gud beant
174
Jo ſynt noch vele der krienē lant
175
Frome kōninge . voren . adel ghemeyn
176
Dwyngē de vnkriē . v makē ſe kleyn
177
Dat kone gy doͤn myt der ha
178
Wylle gy myt truwē . an grypen va
179
V holden to ſamende . ya dar lycht yd an
180
Gheſchud dat nicht . ſo yſß wol half ghedā
181
¶ Stat vp . v waket van deme drom
182
Werlyken . de exe eyt an deme boem
183
Ach god gyf vnſen hoͤueden in
184
Dat ſe ſoeken de ere dyn
185
De hoͤuede . dat ſynt de heren gemeen
186
Dat de nicht ſoeken egene nuth alleyn
187
Vor waer yd is nu ſo ghe alt
188
Dat Crius ſuluen de wachte halt
gw5053_stockholm_409_M1r

C C v
189
De kriene ſchyp ghynge gantz to grunde
190
Wan nicht de here vns ſuluen by ūde
191
Dar vmme gy . de nach yuwem ad
192
God to heren vth erwelet had
193
Synt dat heerſchop an yw yß
194
Gy mothen to voren an de ſpyß
195
Wylle gy heten . gnedige here
196
Bewyſet dat ok myt krilyker ere
197
Anders ſpreke ik to yw allent ſamen
198
Gy dregen vorgheues den gnedigē namē
199
De nicht en ſchaffet der kriēheyt vromen
200
Wyl ik eynen vngnedigen narrē nomen
201
V . yſlyk deyt eme groet vnrecht
202
Wan he gnedige here to eme ſecht
203
¶ Doet wat yw ghetemet na yuwem grade
204
Dat nu nicht grotter werde de ſchade
205
V gantz aff neme de Sūne v Maen
206
Dat hoͤuet v ledemathe nicht vn ghaen
207
Jd lecht ſyk ſeker ſorchlyk an
208
Dat be trachte eyn yſlyk eddel man
209
Wylle gy der narren kappe yw nicht ſchamē
M
gw5053_stockholm_410_M1v

210
Myt eddeler daet . be ſchermet yuwē namē
211
De nicht an dee myne worde ghedenckt
212
Der narren kappe de an ſyk henckt